Inside the Mind of a Cat: คิดแบบแมวๆ - สารคดีที่จะทำให้คุณเข้าใจว่าแมวคิดอะไรอยู่ และรู้เคล็ดลับที่จะทำให้แมวรักคุณ

หากเทียบกันแล้วหมาดูจะเป็นสัตว์ที่มนุษย์เข้าใจได้ง่ายกว่าแมว หมาถูกฝึกให้เชื่อง ถูกฝึกให้เชื่อฟังคำสั่งได้ ต่างจากแมวที่ดูเอาใจยาก เราเดาใจแมวไม่ออกเลยว่ามันต้องการอะไรหรือกำลังคิดอะไรอยู่ แต่ช่วงหลังมานี้มีงานวิจัยเกี่ยวกับแมวเพิ่มมากขึ้น ทำให้เข้าใจพฤติกรรมของแมวได้มากขึ้นกว่าแต่ก่อน ในสารคดี Inside the Mind of a Cat: คิดแบบแมวๆ สารคดีจาก Netflix จะมาเปิดเผยความลับและแง่มุมต่าง ๆ เกี่ยวกับแมว คนที่เลี้ยงแมวอยู่แล้วจะเข้าใจเจ้านายของตัวเองมากขึ้น ส่วนคนที่ไม่เคยเลี้ยงแมว อาจจะอยากถวายชีวิตเป็นทาสแมวก็เป็นได้

แมวมีเชื้อสายมาจากนักล่าบนบกที่สมบูรณ์แบบที่สุด พวกมันมีสรีระและการรับรู้ที่ว่องไว ในช่วง 10,000 ปีที่ผ่านมา แมวมีการเปลี่ยนแปลงทางดีเอ็นเอน้อยมาก หมายความว่าแมวบ้านในปัจจุบันแทบจะไม่ต่างจากสมัยมันเป็นสัตว์ป่าเลย พวกมันมีจำนวนกระดูกสันหลังมากกว่าสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมชนิดอื่น ๆ และระหว่างกระดูกสันหลังแต่ละชิ้นมีหมอนรองกระดูกที่หนาและยืดหยุ่น พวกมันสามารถวิ่งได้ด้วยความเร็ว 48 กม./ชม.

แมวยังเป็นหนึ่งในสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมไม่กี่ชนิดที่สามารถใช้ประสิทธิภาพของกล้ามเนื้อได้ 100% ในตอนที่พวกมันกระโดด พวกมันกระโดดได้ 5-6 เท่าของความสูงตัวเอง หากคนกระโดดได้อย่างแมว คนจะกระโดดข้ามหัวยีราฟได้ และเมื่ออยู่บนอากาศแมวจะใช้หางในการช่วยควบคุมสมดุล พวกมันมีระบบทรงตัวที่ดีมาก แมวมักจะลงพื้นด้วยท่ายืนเสมอ เพราะพวกมันมีเซลล์ขนในหูชั้นในที่ไวต่อความรู้สึก ทำให้พวกมันรู้เสมอว่าฝั่งไหนคือด้านบน และปรับสรีระสำหรับตกลงมาบนพื้นอย่างปลอดภัย มนุษย์ก็มีระบบนี้ แต่แมวว่องไวกว่าเราถึง 2 เท่า

มีงานวิจัยที่บอกได้ค่อนข้างแน่ชัดแล้วว่าแมวรู้ชื่อของตัวเอง แต่เวลาถูกเรียกพวกมันจะตอบหรือไม่ก็เป็นอีกเรื่องหนึ่ง

หากคุณเพิ่งเคยเจอแมวตัวใดเป็นครั้งแรกแล้วอยากเอาชนะใจแมวตัวนั้น เทคนิคแรกในการพิชิตใจแมวคือให้แอบมองมันแล้วกะพริบตาช้า ๆ สำหรับแมวการกะพริบตาให้กันเหมือนเป็นการยิ้มทักทาย อย่าสบตากับแมวตรง ๆ อย่าจ้องแบบตาไม่กะพริบ เพราะมันจะดูน่ากลัวสำหรับแมว

หากแมวตัวนั้นกะพริบตาให้คุณแสดงว่ามันเริ่มชอบคุณแล้ว ต่อไปลองเข้าไปทำความรู้จักกับมันใกล้ ๆ โดยปกติแล้วแมวที่เป็นมิตรต่อกัน พวกมันจะยื่นจมูกมาแตะกัน เปรียบเหมือนเป็นการจับมือทักทายกัน ถ้าคุณอยากทำความรู้จักกับแมว ให้ยื่นนิ้วออกไป รอให้แมวเอาจมูกเข้ามาแตะ ให้มันดมนิ้วคุณ ได้กลิ่นคุณ ได้ทำความรู้จักคุณ

วิธีที่ไม่ควรทำเลยเมื่อเจอแมวตัวใดเป็นครั้งแรกคือการรีบพุ่งเข้าไปแล้วกางมือจะอุ้ม เพราะสมัยบรรพบุรุษของแมว พวกมันจะระวังตัวจากนกนักล่า เช่น นกอินทรีหรือนกฮูกที่กางกรงเล็บตอนล่าเหยื่อ อย่างที่เรารู้กันว่าแมวในปัจจุบันยังมีความเป็นสัตว์ป่า พวกมันจะรู้สึกว่าหากคุณกางมือมันจะดูน่ากลัวและรู้สึกเป็นภัยคุกคาม

แมวชอบสกินชิพ งานวิจัยบอกว่าแมวกว่า 83% จะเข้าไปเอาตัวถูไถเมื่อเจ้าของกลับมาที่ห้อง การถูไถเป็นการบรรเทาความเครียดที่สำคัญสำหรับแมว

แมวชอบอยู่ที่สูงเพราะพวกมันอยากมองดูว่าเกิดอะไรขึ้น และหากพวกมันอึดอัดพวกมันจะปีนขึ้นที่สูงเพื่อหลบซ่อนตัว เป็นนิสัยที่หลงเหลืออยู่จากสมัยที่ยังเป็นแมวป่า ดังนั้นหากคุณอยากเลี้ยงแมวต้องมีเฟอร์นิเจอร์สูง ๆ สำหรับเอาไว้ให้มันปีน

นอกจากนี้แมวยังชอบเข้าไปอยู่ในกล่องแคบ ๆ เพราะสมัยที่พวกมันยังล่าสัตว์ พวกมันมักแอบอยู่ในโพรงเพื่อรอซุ่มโจมตีเหยื่อ การได้เข้าไปขดตัวซ่อนอยู่ในกล่องก็เป็นวิธีคลายเครียดแบบหนึ่งของแมว

แม้เราจะอ่านใจแมวไม่ออกว่ามันกำลังคิดหรือรู้สึกยังไง แต่เราสามารถอ่านสีหน้าของมันและรับรู้อารมณ์มันอย่างคร่าว ๆ ได้ เวลาที่แมวลืมตาและยกหูของมันขึ้นแสดงว่าพวกมันกำลังสบาย ถ้ามันหรี่ตาและลดหูลงแสดงว่ามันกำลังก้าวร้าว ถ้ามันลืมตาแต่หูตกลงแสดงว่ามันกำลังเตรียมตัวป้องกันตัวเอง ถ้ามันแยกเขี้ยวแสดงว่ามันเตรียมพร้อมจะโจมตี

การอ่านสีหน้าแมวอาจเป็นเรื่องง่าย แต่หางนั้นลึกลับมากกว่า ถ้าแมวฟาดหางไปมาแสดงว่ามันรำคาญ ถ้าชูหางขึ้นตรง ๆ แสดงว่ากำลังมีความสุข ถ้าปลายหางกระตุกงอเล็กน้อยแสดงว่ามันกำลังสนใจ ถ้ามันเอาหางมาไว้ตรงหว่างขาแสดงว่ามันกลัวและยอมสยบ ถ้าขนหางของมันฟูขึ้นแสดงว่ามันกำลังหวาดกลัวอย่างยิ่ง

แมวอยู่กับคนมานานแค่ไหนแล้ว เราอาจรู้กันมาว่าหลักฐานเก่าแก่ที่แสดงถึงการอยู่ร่วมกันระหว่างคนกับแมวคือตั้งแต่สมัยยุคอียิปต์หรือประมาณ 4,000 ปีที่แล้ว ซึ่งคนอียิปต์บูชาแมว มีภาพวาดแมว มีรูปสลักแมว มีมัมมี่แมว แต่หลักฐานล่าสุดพบโครงกระดูกเด็กผู้หญิงจากยุคหินใหม่บนเกาะไซปรัส ซึ่งในโลงนั้นเจอโครงกระดูกแมวด้วย แต่เมื่อ 10,000 ปีก่อน ยังไม่มีแมวอยู่บนเกาะไซปรัสซึ่งเป็นเกาะเล็ก ๆ ในทะเลเมดิเตอร์เรเนียน แมวว่ายน้ำข้ามทะเลมาบนเกาะไม่ได้แน่ แปลว่าต้องมีคนนำมันขึ้นเรือมา นั่นแสดงว่าคนกับแมวอยู่ร่วมกันมากว่า 10,000 ปีแล้ว

คนยุคหินใหม่เลี้ยงแมวไว้ทำไม? คำตอบของนักวิจัยตอบว่าคนในยุคนั้นเริ่มทำการเกษตร เก็บเกี่ยวพืชผลและมียุ้งฉางเก็บธัญพืชซึ่งก็ล่อให้หนูมากินธัญพืชเหล่านั้น พอแมวป่าเห็นว่าแถวยุ้งฉางมีหนูมันก็มาล่าเหยื่อ คนในยุคนั้นก็เลยเลี้ยงมันไว้สำหรับกำจัดหนู ซึ่งสิ่งนี้อาจเป็นจุดเริ่มต้นของความสัมพันธ์ระหว่างแมวกับมนุษย์

แมวเป็นสัตว์ที่ออกหากินในช่วงสนธยา พวกมันจะตื่นตัวในช่วงเช้ามืดและช่วงพลบค่ำ ซึ่งอาจอธิบายได้ว่าทำไมแมวถึงชอบคึกคะนองในช่วงค่ำก่อนเราจะเข้านอน นี่เป็นเรื่องของสัญชาตญาณที่เกี่ยวข้องกับนาฬิกาชีวภาพในตัวแมว

แมวเป็นสิ่งที่ดูได้ทั้งครอบครัวอันดับ 1 บนอินเตอร์เน็ต มีการศึกษาพบว่าการดูวิดีโอแมวช่วยเพิ่มอารมณ์เชิงบวกและลดความรู้สึกด้านลบได้จริง เรียกได้ว่าพวกมันให้โดปามีนมหาศาลแก่เรา

ถ้าแมวดื้อ ทำอะไรที่คุณไม่อยากให้ทำ จะจัดการมันยังไง กฎข้อที่ 1 คืออย่าลงโทษแมว ให้คิดว่าแมวก็คือแมว มันไม่รู้ว่าอะไรคือสิ่งที่คุณไม่อยากให้มันทำ ห้ามตะคอกใส่แมวเพราะมันจะไม่เข้าใจว่าคุณตะคอกทำไม วิธีที่ถูกต้องเมื่อแมวกำลังจะทำในสิ่งที่คุณไม่อยากให้ทำคือให้ขัดจังหวะมัน ชวนให้มันไปสนใจอย่างอื่นแทน

แม้แมวจะรักอิสระ มันจะไม่ทำเมื่อไม่อยากทำ อยากนอนเมื่อไหร่ก็นอน อยากกินเมื่อไหร่ก็กิน อยากเล่นเมื่อไหร่ก็เล่น แต่คุณอย่าเข้าใจว่าความรักอิสระคือความเฉยเมย คุณเลยไม่สนใจที่จะเข้าหามัน ถ้าทำแบบนี้จะยิ่งทำให้แมวนั้นสันโดษ

พฤติกรรมของแมวได้รับอิทธิพลจากพฤติกรรมของมนุษย์ด้วยเช่นกัน อย่างแมวในญี่ปุ่นมักจะรู้สึกอึดอัดและไม่ชอบไปในสถานที่ที่ไม่คุ้น แต่แมวในสหรัฐจะแสดงออกแบบปกติ แม้จะอยู่ในสถานที่ที่ไม่คุ้น นั้นเพราะว่าแมวในญี่ปุ่นเจ้าของมักเลี้ยงเอาไว้แต่ในบ้าน และคนญี่ปุ่นไม่ค่อยจัดปาร์ตี้ที่บ้าน ทำให้แมวในญี่ปุ่นไม่ชินกับคนแปลกหน้า

คำถามใหญ่ที่สุดที่คนเลี้ยงแมวอยากรู้นั่นคือ แมวรักเราหรือเปล่า? นักวิชาการเชื่อว่าแมวสามารถสร้างสายสัมพันธ์อันลึกซึ้งที่ใกล้เคยกับความรักกับใครสักคนได้ แมวรู้ว่าใครคือเจ้าของมัน มันรู้ได้ถึงความรักที่คุณมอบให้มัน และแมวมอบความรู้สึกดี ๆ ให้เรา ซึ่งนี่เป็นความรักที่มาจากทั้งสองทาง เป็นความรักที่ไม่มีเงื่อนไข

ใครที่สนใจเรียนรู้เรื่องราวเกี่ยวกับแมวทั้งด้านร่างกาย จิตใจ และประวัติศาสตร์เกี่ยวกับแมว สามารถไปดูภาพยนตร์สารคดี Inside the Mind of a Cat: คิดแบบแมวๆ ได้ทาง Netflix ภาพยนตร์มีความยาว 1 ชม. 7 นาที มีเสียงภาษาไทยด้วย ไม่แน่ว่าคนที่ไม่ได้เลี้ยงแมว ดูจบแล้วอาจถูกแมวตก จนอยากเลี้ยงไว้ที่บ้านสักตัวก็เป็นได้