ช่วงไม่กี่ปีมานี้มีหนังฟอร์มเล็กตระกูลไทบ้านประสบความสำเร็จเกินความคาดหมาย จนมีค่ายอื่น ๆ ทำหนังมู้ดแนวเดียวกันออกตามมา หนังเหล่านี้เล่าถึงวิถีชีวิตของคนอีสาน พูดคุยกันด้วยภาษาถิ่น นำเสนออาหารการกินท้องถิ่น มีฉากหลังเป็นชนบทอีสาน คนอีสานที่พลัดถิ่นได้ดูคิดถึงบ้านกันเป็นแถว
พอหนังสไตล์ไทบ้านทยอยออกมามากเข้า ผมก็รอคอยว่าสักวันจะมีหนังสไตล์นี้ที่นำเสนอถึงความเป็นล้านนาออกมาบ้าง และมันก็มาถึงจนได้กับหนังเรื่อง ส้มป่อย หนังที่มีฉากหลังเป็นชนบทล้านนา พูดคุยกันด้วยคำเมือง นำเสนอวิถีชีวิตและวัฒนธรรมของคนเหนือได้อย่างหมดจดครบถ้วน
ส้มป่อย ว่าด้วยเรื่องของสาวเหนือชื่อว่า ส้มป่อย สาววัยรุ่นธรรมดาที่ไม่ได้ต๊ะต่อนยอนตามสไตล์ภาพจำของสาวเหนือ เธอเป็นสาวโผงผาง หัวดื้อ ติดดิน ไม่ห่วงสาว กินเหล้ากินลาบเลือดกับพวกผู้ชายได้อย่างไม่เคอะเขิน เธออยู่ภาคเหนือมาตลอดชีวิตก็อยากออกไปเปิดหูเปิดตาที่เมืองใหญ่บ้าง เลยอยากได้แฟนเป็นคนกรุงเทพเพื่อที่จะได้ย้ายออกไปจากที่นี่
จนวันหนึ่งมีหนุ่มกรุงเทพชื่อว่า แวน มาที่หมู่บ้านของส้มป่อย เพื่อตระเวนถ่ายรูปวัด รูปวัฒนธรรมของชาวล้านนา ส้มป่อยโดนใจเขาทันทีและเข้าใจว่าแวนคงจะชอบสาวเหนือที่ต๊ะต่อนยอน เธอจึงปรับเปลี่ยนตัวเองให้เป็นสาวเหนือแบบ stereotype โดยมีเพื่อนสาวคอยช่วยเหลือ และมีตัวป่วนคือ แซ้ป หนุ่มบ้านเดียวกันที่คอยขัดแข้งขัดขาส้มป่อยตลอด
พล็อตของหนังเรื่องนี้ไม่ได้มีอะไรแปลกใหม่ เล่าง่าย ๆ คือ "นางเอกตามจีบผู้ชาย มีพระเอกมาป่วนจนสุดท้ายได้กันเอง" สำหรับผมเบื่อพล็อตแบบนี้มาก ไม่อยากดูหนังที่มีพล็อตแบบนี้แล้ว แต่พอหนังใส่องค์ประกอบความเป็นล้านนาขึ้นมาก็พอจะมีที่ให้ไปต่อได้
สำเนียงภาษาเหนือในเรื่องเป็นที่ถกเถียงกันว่าเป็นของจังหวัดอะไร ลำปาง แพร่ พะเยา แต่ที่แน่ ๆ ผมว่าไม่ใช่สำเนียงเชียงใหม่ที่มีความต๊ะต่อนยอนมาที่สุดในบรรดาสำเนียงคำเมือง มันเป็นสำเนียงที่กระโชกโฮกฮาก เวลาด่ากันคือรู้สึกเจ็บแสบ เมืองได้ใจมาก เมืองแบบที่ผมเติบโตมา เผลอ ๆ เมืองกว่าด้วยซ้ำเพราะบางคำก็ไม่เคยได้ยิน
พอมาอยู่กรุงเทพไม่ได้ใช้ภาษาเหนือผมก็เหงา ๆ เหมือนกัน จะได้พูดก็ตอนโทรศัพท์คุยกับพ่อแม่ การพูดคำเมืองทำให้ผมหวนนึกถึงสมัยมัธยม ช่วงเวลาชีวิตที่ตัวเองมีความสุขมากที่สุด คิดถึงบรรดาเพื่อน ๆ คิดถึงการเรียกกันด้วยสรรพนามว่า คิง กับ ฮา
ความรู้สึกของผมตอนที่ดูหนังเรื่องนี้จบ คงอิ่มเอมใจเหมือนคนอีสานดูหนังตระกูลไทบ้านจบละมั้ง หนังช่วยเยียวยาใจได้มากเลย ทำให้คิดถึงบ้านที่อยู่ห่างออกไปกว่า 600 กิโลเมตร ขณะเดียวกันก็ทำให้รู้สึกว่าได้กลับบ้าน ได้บนเจอเพื่อนคนเมืองด้วยกัน
หนังอาจจะเฉพาะกลุ่ม คงถูกใจคนเมืองอย่างผม ถ้าเป็นคนภาคอื่นมาดูคงเหมือนกำลังดูหนังพากย์ภาษาพาเซล หนังออกโรงปุ๊บรีบเข้า Netflix ปั๊บ ใครเป็นสมาชิกอยู่เข้าดูหนังเรื่องนี้ได้เลยครับ
